June 16, 2009

ಬದಲಾವಣೆ ಬೇಕಾಗಿದೆ

ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಗೆ ಹೋಗುವುದೆಂದರೆ ಹರಸಾಹಸವೇ ಸರಿ. ಹೊಗೆ ಕುಡಿಯುತ್ತ, ವಾಹನಗಳ ಕಿರಿಚಾಟವನ್ನು ಸಹಿಸುತ್ತಾ ಮನೆ ತಲುಪುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಮಾತನಾಡಿಸಿದರೆ ಗದರುವಷ್ಟು ಸುಸ್ತಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಕಿರಿಕಿರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಮುಂದುವರಿದ ಬಹುತೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ bicycle ಗಳನ್ನು ಜನರು ತುಂಬಾ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆಂದು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ನೋಡಿದಂತೆ ಟೋಕಿಯೋದಲ್ಲಿ office ಗೆ ಹೋಗುವವರು ಹಲವರು formal dress ಹಾಕಿಕೊಂಡು bicycle ತುಳಿಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಅದನ್ನು ಅವಮಾನವೆಂದು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. Market ಗೆ ಹೋಗುವುದಂತೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ bicycle ನಲ್ಲಿಯೇ. ಮಕ್ಕಳು ತುಂಬಾ ಚಿಕ್ಕವರಿದ್ದಾಗಿನಿಂದಲೇ ತಂದೆ-ತಾಯಿ bicycle ಕಲಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಮುದುಕ ಮುದುಕಿಯರಾಗುವವರೆಗೂ ಅದನ್ನೇ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. Shopping mall ಗಳ basement ಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ bicycle parking ಗೆ ಜಾಗವನ್ನು ಮೀಸಲಾಗಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ.
Younger generation ನ ಹುಡುಗ-ಹುಡುಗಿಯರೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ bicycle ಗಳನ್ನೇ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿಯಂತೆ ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಅಂತಸ್ತಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವಂಥದು ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹದಿನಾರು ವರ್ಷ ಕಳೆದ ನಂತರ bicycle ತುಳಿಯುವವರು ತೀರ ಅಪರೂಪ. ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವ ಅಂಗಡಿಗೆ ಹೋಗಲೂ ಕೂಡ motor bike ಹತ್ತಿಯೇ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ; ಹೊಗೆ ಉಗುಳುತ್ತ ಇನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೊಗೆಯ ಜೊತೆ ಗುಟಖಾ ಕೂಡ ಉಗುಳುತ್ತ!
ನಮ್ಮ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ವಾಹನಗಳ horn ಶಬ್ದವಂತೂ ಕಿವಿಗಡಚಿಕ್ಕುತ್ತವೆ. ಅನವಶ್ಯಕವಾಗಿ horn ಮಾಡುವವರೇ ಹೆಚ್ಚು. Traffic signal ನಲ್ಲಿ ನಿಂತಾಗಲೂ horn ಮಾಡುವವರಿಗೇನು ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯ? ಮುಂದೆ ನಿಂತವನು signal ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದ ನಂತರ ಕದಲಲು ಎರಡು second ಗಳ ಕಾಲ ಜಾಸ್ತಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಜನರು horn ಮಾಡಿಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ! ಎರಡು second ಗಳಷ್ಟು ತಾಳ್ಮೆ ಬಹುತೇಕ ಜನಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲ. ನಂಬಿದರೆ ನಂಬಿ, ಅತ್ಯಂತ ಜನಸಾಂದ್ರತೆಯುಳ್ಳ ಟೋಕಿಯೋದಲ್ಲಿ ನಾನಿದ್ದ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೇವಲ ಏಳೆಂಟು ಸಲ horn ಸದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ಆಗೆಲ್ಲಾ ನಾವು ಯಾರೋ ಭಾರತೀಯ ಮನುಷ್ಯ drive ಮಾಡುತ್ತಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಗುತ್ತಿದ್ದೆವು! ರಸ್ತೆ ಖಾಲಿ ಇದ್ದರೂ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ horn ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಯಾರೂ ಅಡ್ಡ ಬರದೇ ಇರಲಿ ಎಂದು. ಪ್ರಪಂಚ ಹಾಳಾಗಿ ಹೋದರು ನಾನು ಮೊದಲು ನುಗ್ಗಬೇಕು 'me first' ಎನ್ನುವ attitude ಬದಲಾದ ಹೊರತೂ ಯಾವುದೂ ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಇಲ್ಲಿನ ನನ್ನಂಥ ಪಾದಚಾರಿಗಳಂತೂ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಸಲ್ಲದವರು. ನಿಬಿಡ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಪಾದಚಾರಿಗಳು ದಾಟಲಿ ಎಂದು ಯಾವ ವಾಹನದವರೂ ವೇಗ ತಗ್ಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ, signal ಇಲ್ಲದ ಹೊರತು ನಿಲ್ಲಿಸುವುದಂತೂ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಇನ್ನೂ ಜೋರಾಗಿ horn ಮಾಡುತ್ತಾರೆ; ನನ್ನ ರಸ್ತೆ, ನೀನೇಕೆ ಅಡ್ಡ ಬರುತ್ತೀಯಾ ಎಂಬಂತೆ. ಎಲ್ಲವೂ ಸಂಸ್ಕಾರದಲ್ಲಿಯೇ ಬರಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ. ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪಾದಚಾರಿಗಳಿಗೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ, bicycle ನವರಿಗೆ ಎರಡನೇ ಆದ್ಯತೆ, ಸ್ವಂತ ವಾಹನಗಳ ಚಾಲಕರಿಗೆ ಕೊನೆಯ ಆದ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂಬಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಯಾವ ಕಾನೂನಿನ ಮೂಲಕ ಬಂದಿದ್ದಲ್ಲ. ತಮ್ಮಂತೆ ಇತರರೂ ಮನುಷ್ಯರು ಎಂಬ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಬಂದಿದ್ದು ಅಷ್ಟೇ. ಟೋಕಿಯೋದಲ್ಲಿ ಪಾದಚಾರಿಗಳು ರಸ್ತೆ ದಾಟುವಾಗ ಇತರ ವಾಹನದವರು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ತಮ್ಮ ವಾಹನಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾವು ನಿಂತು ಅವು ಮೊದಲು ಹೊರಡುವಂಥಾದರೆ ನಮ್ಮ ಕಡೆ ನೋಡಿ ಒಮ್ಮೆ ತಲೆ ಬಗ್ಗಿಸಿ ಧನ್ಯವಾದ ಸೂಚಿಸದೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬಂದ ಒಂದೆರಡು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ರಸ್ತೆ ದಾಟಲು ತಡಬಡಾಯಿಸಿದ್ದೆ. ಈಗ ಮತ್ತೆ expert; ಹುಟ್ಟಾ ಕಲಿತದ್ದು ಎಲ್ಲಿ ಹೋಗ ಬೇಕು ಹೇಳಿ! Bus, train ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವಾಗ, ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಇತರರಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗದಂತೆ ಜಾಗ್ರತೆ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಕ್ಕ ಕೂತು ನಿದ್ದೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ ಮೈಮೇಲೆ ಬೀಳುವುದಿಲ್ಲ. ಗಂಡಸರ ಮೇಲೆ ನಾವು safety pin ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಅಗತ್ಯ ಬೀಳುವುದೇ ಇಲ್ಲ.
workplace ಗಳಲ್ಲೂ ಅಷ್ಟೇ, ಬೇರೆಯವರ ಬಗ್ಗೆ gossip ಮಾಡುವಷ್ಟು ಪುರಸೊತ್ತು ಯಾರಿಗೂ ಇಲ್ಲ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿಯ ಕಥೆಯೇ ಬೇರೆ, ಎದುರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಾಗ ನಗಲೂ ಕೂಡ ವಿಚಾರ ಮಾಡುವವರು ನಮ್ಮ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಏನೆಲ್ಲಾ ಹೇಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ನಾನು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಪರಂಪರೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಂಭ ಕೊಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವುದಷ್ಟೇ ಉಳಿದಿದೆಯೇ ವಿನಃ ಹಿರಿಯರು ಉಳಿಸಿದ್ದ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಗಾಳಿಗೆ ತೂರಿಕೊಂಡು ಸ್ವಾರ್ಥದ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿದ್ದೇವೆ, hypocrite ಗಳಾಗಿದ್ದೇವೆ, ಮನುಷ್ಯತ್ವವನ್ನೇ ಮರೆತಿದ್ದೇವೆ.
ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಯಾಕೆ ಮಾತಾಡಿದೆ? ಇಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ inbox ನಲ್ಲಿ ಒಂದು email ಬಂದು ಕುಳಿತಿತ್ತು. ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರೊಡನೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಏನೋ ಒಂಥರಾ ಖುಷಿ. ನಿಮಗೂ ಕೂಡ ಇಂಥದೇ email ಸಿಕ್ಕಿರಬಹುದು. ಈ ಕೆಳಗಿನ link ನೋಡಿ.
ಇದರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟನ್ನು ನಾವು ಪಾಲಿಸುತ್ತೇವೆಯೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಪ್ರಯತ್ನ ಪಡುವುದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲವೇ? ಅಂದು ಗಾಂಧೀಜಿ ಹೇಳಿದ್ದು, ಇಂದು ಒಬಾಮಾ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು - "Be the change you want to see."